Leergang Adviseur Bewonersparticipatie
de meest complete opleiding over participatie
Adviseur bewonersparticipatie of participatieadviseur is een nieuwe functie waar steeds meer vraag naar is. Wil jij de participatie-expert worden binnen jouw organisatie of als ZZP-er? Dan is deze leergang echt iets voor jou.
Je leert alles over het vakgebied participatie, zodat je begrijpt wat de context is waarbinnen je werkzaam bent en hoe je inwoners echt kunt gaan betrekken bij maatschappelijke opgaven.
Brochure
Ontvang de brochure van de leergang per mail.
De leergang in het kort
- De meest complete opleiding over participatie die er op dit moment is.
- Voor wie: voor iedereen die participatiespecialist binnen de organisatie is of wil worden. Of dit nu bij de overheid, een projectontwikkelaar, woningcorporatie of adviesbureau is. Ook voor ZZP-ers die bij opdrachtgevers aan de slag gaan als interim adviseur bewonersparticipatie is deze leergang geschikt.
- Kleine groep met 6 tot 12 deelnemers
- Wanneer: april t/m december 2025 in Haarlem en september 2025 t/m mei 2026 in Deventer (zie exacte lesdata onderaan deze pagina)
- Locatie: Haarlem of Deventer
- Investering: 4995 euro excl btw
- Locatie- en arrangementskosten: 400 euro excl btw (Deventer) of 500 euro excl btw (Haarlem)
- 8 hele dagen
- Optioneel: deelname aan whatsapp groep
Didactische opzet
De leergang bestaat uit 8 dagen, verdeeld over 4 modules. Dankzij de doorlooptijd van de opleiding kunnen de deelnemers langere tijd ervaringen uit de praktijk met elkaar delen. Heel waardevol, want participatieprocessen hebben meestal ook een langere doorlooptijd.
De trainers van de leergang zijn Saskia Fokkema en Suzanne Swart-Beekhuis, de auteurs van het ‘Handboek bewonersparticipatie’. Zij zijn beide opgeleid als trainer, zijn aangesloten bij de NOBTRA en hebben heel veel praktijkervaring op het gebied van bewonersparticipatie. Daarnaast is er elke module een gastdocent die voor extra verdieping zorgt.
De inhoudelijke basis van de leergang
De basis van de leergang wordt gevormd door de drie niveaus voor succesvolle participatie:
- Jij als persoon, het belangrijkste instrument waarmee je werkt
- Het instrumentarium en de tools die je ter beschikking hebt om participatieprocessen te ontwerpen en uit te voeren
- De organisatie waarbinnen je werkt
Als adviseur bewonersparticipatie heb je met al deze drie niveaus te maken. Gaat het op een van deze niveaus niet goed? Dan is er een grote kans dat het ook niet goed gaat binnen de participatieprocessen. Omdat de werkzaamheden van een participatieadviseur niet alleen strategisch zijn, is ook het adviseren over de tactische en operationele kant van het werk opgenomen in de opleiding.
Module 1: het vakgebied participatie en de context waarbinnen we werken
Tijdens de eerste module duiken we vol de inhoud in. Wat is eigenlijk participatie en binnen welk spanningsveld ben je als deelnemer werkzaam? Ook komen er meteen bekende discussiepunten zoals draagvlak en representativiteit voorbij. Er is verdieping op het vlak van het wettelijk kader en de Omgevingswet en deelnemers leren meer over participatiemethodes en -modellen.
Na afronding van module 1 is je vakinhoudelijke kennis over participatie dus helemaal up to date.
Sarah Ros
Gastdocent
Sarah Ros verzorgt een dagdeel van module 1 over het wettelijk kader van participatie in de Omgevingswet en geeft daarbij inzicht in hoe je dit concreet op jouw werk als participatieadviseur toepast.
Sarah is stedenbouwkundige en bestuursadviseur. Zij heeft zich de afgelopen jaren verdiept in de wetgeving voor de fysieke leefomgeving, energie & warmte en participatie. Als zelfstandig bestuursadviseur vertaalt zij complexe maatschappelijke opgaven (zoals energietransitie en woningbouwopgave) met het bijbehorende juridisch kader, in begrijpelijke taal. Participatie is een belangrijk onderdeel van die opgaven. Sarah maakt het wettelijk instrumentarium voor participatie concreet toepasbaar.
Module 1, dag 1:
- Kennismaken
- Wat is participatie?
- De raakvlakken met andere vakgebieden en maatschappelijke ontwikkelingen
- Participatie uitdagingen zoals draagvlak, weerstand, representativiteit enz.
- Participatieprocessen ontwerpen met de participatiespiraal
Module 1, dag 2:
- Wettelijk kader en verdieping Omgevingswet
- Participatiemethodes en -modellen kennen en gebruiken
- Introductie op de onderdelen van het participatieplan
Brochure
Ontvang de brochure van de leergang per mail.
Module 2: Jij, als belangrijkste participatie instrument dat je ter beschikking hebt
Module 2 gaat over jou en jouw rol als adviseur participatie. Hiervoor is het belangrijk dat jij jezelf goed kent en daarom staat de eerste dag in het teken van het ontdekken van jouw persoonlijkheidsprofiel en leer je meer over communicatiestijlen. De tweede dag gaat over belangrijke competenties die je als adviseur bewonersparticipatie moet hebben, namelijk samenwerken en de combinatie van creativiteit, vernieuwen en innoveren. Andere belangrijke competenties en vaardigheden komen in module 3 en 4 aan bod.
Na module 2 heb je aan belangrijke competenties gewerkt voor het vak participatieadviseur.
Arco Kats
Gastdocent
In de twee module van onze leergang adviseur bewonersparticipatie leert onze gastdocent Arco Kats jou verschillende communicatiestijlen kennen. Aan de hand van MapsTell (DISC) methode ontdek je welke gedragsvoorkeuren jij hebt.
Naast inzicht in jouw eigen voorkeuren ontdek je ook hoe je met jouw eigen communicatiestijl invloed kunt uitoefenen op andere voorkeuren. Op deze manier weet je iedereen op basis van zijn of haar eigen voorkeuren aan te spreken. Hierdoor vergroot je jouw eigen invloed.
Arco is sinds 2000 werkzaam als trainer gericht op leiderschap, gedrag en communicatie. Tijdens zijn studie technische bedrijfskunde leerde hij integraal te kijken naar uitdagingen en problemen. De meest boeiende factor hierin vindt hij het menselijk gedrag. In de afgelopen jaren heeft hij zich verder verdiept in deze materie, waarbij hij zich liet inspireren door o.a. Steven Covey, Carl Gustav Jung, William Marston, Patric Lencioni en Claire Graves.
Zijn kernwaarden zijn:
– vrijheid (ieder mens maakt zijn eigen keuzes),
– verbinding (alleen als je echt verbinding met anderen maakt kan je samen verder komen)
– verwondering (niet oordelen over andere meningen en opvattingen maar onderzoekend verkennen waarom anderen denken en handelen zoals ze doen).
Trainingen van Arco kenmerken zich door een hoog interactief karakter met humor, energie en spontaniteit.
Module 2, dag 3:
- Persoonlijke profielen met behulp van MapsTell
- Communicatiestijlen herkennen en mee om kunnen gaan
Module 2, dag 4:
- Samenwerken, zowel met interne als externe stakeholders
- Creativiteit, vernieuwen en innoveren als participatieadviseur
ParticiPost
Schrijf je in voor onze nieuwsbrief
"*" geeft vereiste velden aan
Module 3: Participatiepraktijk en participatieplan
In module 3 staat de participatiepraktijk centraal, inclusief het maken van een goed participatieplan. Want dat is de opdracht waar je deze module mee afsluit. Alle onderdelen daarvoor worden stap voor stap uitgediept. Te beginnen met op dag 1 de omgeving kennen. Hierbij speelt ook de competentie ‘omgevingssensitiviteit’ een belangrijke rol. Je leert verschillende manieren om een omgevingsanalyse te maken en hoe je projectgroepen daarbij kunt begeleiden. Het leren kennen van doelgroepen hoort hier ook bij. De tweede dag gaat over het effectief inzetten van instrumentarium. Hoe kies je een effectieve werkvorm? En hoe ga je om met allerlei tools die er zijn? Daarbij gaat het ook over het werken met participatieplatforms. De laatste dag van deze module zoomen we in op het daadwerkelijke participatiemoment. Alle keuzes die je hierbij hebt komen voorbij én je krijgt een introductie over gespreksleiding.
Na afloop van deze module weet jij hoe je op een goede manier inwoners kunt betrekken bij maatschappelijke opgaven.
Rinke van der Veen
Gastdocent
In module 3 staat de participatiepraktijk en de omgeving centraal. Gastdocent Rinke van der Veen geeft je inzicht in hoe je een zorgvuldige omgevingsanalyse maakt, welke methodieken je hiervoor kan gebruiken én we gaan hier praktisch mee aan de slag. Je krijgt inzicht in welke partijen belang hebben bij jouw project, welke rol en invloed zij hebben en hoe zij tegenover de plannen staan.
Daarnaast nemen we je mee door verschillende soorten buurten. Nieuwbouw in een villawijk vraagt een andere participatieaanpak dan een vernieuwingswijk waar weinig Nederlands wordt gesproken. Hoe gebruik je het DNA van de plek? Welke leefstijlen zijn er in de wijk en wat betekent dit voor je participatiestrategie? Hoe bereik je de juiste mensen? Welke aanpak slaagt hier wel en welke juist niet? En welke middelen passen dan bij welke doelgroep?
Rinke is een participatiestrateeg met een brede achtergrond. Opgeleid als civiel ingenieur en werkzaam bij de Betuweroute en andere infrastructurele projecten, richtte zij zich al snel op het verbinden van de omgeving en het vertalen van het complexe werk buiten naar heldere begrijpelijke communicatie.
Na haar ervaring als project- en omgevingsmanager, het afronden van een communicatieopleiding ging zij aan het werk als zelfstandig communicatieadviseur en senior participatiestrateeg voor verschillende opdrachtgevers in infrastructuur, bouw en gebiedsontwikkeling. Ook geeft zij trainingen op dat gebied. Haar expertises liggen op gebied van stakeholdermanagement, leefstijlen, participatie en communicatie bij infrastructuur en gebiedsontwikkeling.
Rinke is een sterke verbinder en heeft veel praktijkervaring met het echt op kaart zetten van participatie bij initiatiefnemers én de omgeving zelf.
Module 3, dag 5:
- Omgevingsanalyse: verschillende methodieken en praktisch aan de slag
- Doelgroepen leren onderscheiden en kennen zodat je een aanpak op maat kunt maken
Module 3, dag 6:
- Werkvormen kiezen die echt voor het gewenste resultaat zorgen
- Effectief de juiste tools gebruiken, o.a. de keuze en inzet van participatieplatforms
Module 3, dag 7:
- Participatiemomenten organiseren
- Gespreksleiding bij participatiebijeenkomsten: voorbereiden én doen
Brochure
Ontvang de brochure van de leergang per mail.
Module 4: Strategisch intern adviseren
We sluiten de leergang af met een dag over jouw rol in jouw organisatie. Daarbij gaat het over de politiek-bestuurlijke dynamiek waar je altijd mee te maken hebt en de instrumenten participatiebeleid en -verordening. Ook staan we stil bij jouw plek in de organisatie, intern adviseren en de lerende organisatie.
Na afronding van deze module weet je welke rol je intern kunt pakken en hoe je deze kunt invullen.
Michel de Visser
Gastdocent
In de vierde module van de leergang bewonersparticipatie gaan we aan de slag met politieke sensitiviteit. Deze vaardigheid is nodig om de politiek uit gemeente- en provinciehuis te doorgronden, maar ook om het politieke spel in je eigen werkomgeving te begrijpen en er goed mee om te gaan.
Wie politiek sensitief is, kan beter samenwerken en heeft meer invloed. Naast oog voor het participatieproces, gaat het ook om belangen, macht en politieke signalen. Onze gastdocent Michel de Visser neemt je mee bij het verkennen van deze onderwerpen en je gaat er praktisch mee oefenen.
Michel de Visser heeft een ruime ervaring in het publiek domein als adviseur en toezichthouder. Hij was deelgemeentewethouder in Rotterdam en heeft daar bewonersparticipatie in uiteenlopende varianten meegemaakt.
Eveneens in Rotterdam was hij voorzitter van een politieke partij, waardoor hij de politiek van binnenuit kent. In 2022 publiceerde hij het boek ‘Politiek sensitief aan de slag’. Via zijn bedrijf Polisens (www.polisens.nl) adviseert en ondersteunt hij professionals en organisaties met procesbegeleiding en bij het verbeteren van hun politiek bestuurlijke sensitiviteit.
Module 4, dag 8:
- Politiek-bestuurlijke dynamiek bij participatieprocessen
- Participatiebeleid en -verordening van jouw organisatie
- Jouw plek in de organisatie
- Intern adviseren
- Evalueren en de lerende organisatie
Brochure
Ontvang de brochure van de leergang per mail.
Alles wat je wil weten over de Leergang Adviseur Bewonersparticipatie
Wil je eerst meer weten over de Leergang Adviseur Bewonersparticipatie? Stuur dan een mail naar info@participatiecursus.nl en we mailen of bellen terug.
Hieronder vind je alvast de antwoorden op veel gestelde vragen én allerlei handige informatie om kennis van te nemen. We gaan er bij aanmelding vanuit dat je deze informatie hebt gelezen en dus op de hoogte bent van alle ins en outs van de leergang.
De leergang ‘Adviseur bewonersparticipatie’ is voor iedereen die participatiespecialist binnen de organisatie is of wil worden. Of dit nu bij de overheid, een projectontwikkelaar, woningcorporatie of adviesbureau is. Ook voor ZZP-ers die bij opdrachtgevers aan de slag gaan als interim adviseur bewonersparticipatie is deze leergang geschikt.
Het is fijn als je al enige ervaring met participatie hebt. Participatie is een relatief nieuw vakgebied waar veel mensen in komen vanuit andere vakdiscplines, dus we bespreken tijdens het intakegesprek altijd of je voldoende kennis en ervaring hebt om in te kunnen stromen. Belangrijker vinden we echter je competenties, want participatie is mensenwerk.
Voor de leergang ‘Adviseur bewonersparticipatie’ heb je HBO werk- en denkniveau nodig.
Herken je je niet helemaal in de omschrijving van de doelgroep van de leergang en twijfel je of deze opleiding voor participatieadviseur voor jou geschikt is? Mail dan gerust om een belafspraak te maken met een van onze trainers. Tijdens dat telefoontje geven we jou eerlijk advies over wel of niet deelnemen.
P.S. Adviseur bewonersparticipatie is een van de namen die voor dit type functie wordt gebruikt. Andere functiebenamingen zijn strategisch adviseur participatie, adviseur inwonerparticipatie of burgerparticipatie, participatieadviseur en allerlei varianten daarop. Voor de eenduidigheid gebruiken we hier adviseur bewonersparticipatie.
De hoofdtrainers van de leergang zijn ervaren participatiespecialisten die bij diverse organisaties allerlei participatiewerkzaamheden hebben gedaan en nog steeds met de voeten in de klei staan.
Voor deze leergang verzamelen we continu vacatures voor de functie van adviseur bewonersparticipatie of participatieadviseur. Deze hebben we uitgebreid geanalyseerd op het gebied van benodigde competenties en type werkzaamheden. De informatie uit deze analyses is ook meegenomen bij het bepalen van de inhoud van deze leergang.
Tot slot maken we tijdens de leergang volop gebruik van praktijksituaties uit jouw dagelijkse werk en kun je de moduleopdrachten ook benutten voor je eigen werkzaamheden.
De hoofdtrainers van deze leergang zijn Saskia Fokkema en Suzanne Swart-Beekhuis. Hier stellen ze zich voor. Elke livedag is een van hen aanwezig om de deelnemers te trainen. Beide zijn lid van en/of gecertificeerd door de NOBTRA.
Daarnaast is er elke module een gastdocent die voor extra verdieping zorgt. Deze mensen hebben een andere expertise en vormen daarmee een mooie aanvulling op de hoofdtrainers. De gastdocenten zijn: Sarah Ros (module 1), Arco Kats (module 2), Rinke van der Veen (module 3) en Michel de Visser (module 4). Zij hebben zich eerder op deze pagina al voorgesteld.
De leergang bestaat uit een goede mix van kennis, inzicht en toepassing. Bij het kiezen van de werkvormen op de livedagen, bij de voorbereiding van de livedagen en het maken van de moduleopdrachten wordt rekening gehouden met verschillende leerstijlen.
Zo ga je leren:
- Kennis tot je nemen tijdens de voorbereiding van de livedagen en tijdens de livedagen.
- Zelf aan de slag en zo inzicht vergroten tijdens de interactieve werkvormen op de livedagen.
- Toepassen van de kennis en inzichten in de moduleopdrachten en tijdens de livedagen.
Hierbij is volop ruimte voor inbreng van eigen praktijksituaties. Ook tijdens moduleopdrachten kun je direct de link leggen met jouw werkpraktijk.
Groep 3, locatie Haarlem
- Dag 1, maandag 7 april 2025
- Dag 2, vrijdag 23 mei 2025
- Dag 3, woensdag 11 juni 2025
- Dag 4, dinsdag 8 juli 2025
- Dag 5, donderdag 4 september 2025
- Dag 6, vrijdag 10 oktober 2025
- Dag 7, maandag 10 november 2025
- Dag 8, woensdag 10 december 2025
Groep 4, locatie Deventer
- Dag 1, vrijdag 19 september 2025
- Dag 2, donderdag 16 oktober 2025
- Dag 3, dinsdag 25 november 2025
- Dag 4, woensdag 7 januari 2026
- Dag 5, maandag 9 februari 2026
- Dag 6, vrijdag 13 maart 2026
- Dag 7, donderdag 16 april 2026
- Dag 8, woensdag 20 mei 2026
Wil je de data van nieuwe groepen niet missen? Zet jezelf dan op de wachtlijst voor een volgende keer, vraag de brochure aan of abonneer je op de Participost nieuwsbrief (zie elders op deze pagina).
Dat verschilt per groep.
Groep 3 is van april t/m december 2025 in Haarlem bij Basecamp.
Groep 4 is van september 2025 t/m mei 2026 in Deventer bij De Gasfabriek.
Beide locaties zijn zowel met auto als openbaar vervoer (i.c.m. ov-fiets of een stukje lopen) goed bereikbaar. Bij onvoorziene omstandigheden kan het zijn dat we soms moeten uitwijken naar een andere locatie, we zoeken dan een gelijkwaardige plek. Zowel qua bereikbaarheid als sfeer.
Oh ja, de locatie Deventer ligt centraal in het land (en is vaak minder ver dan mensen denken!) en is goed bereikbaar met directe treinen vanuit Den Haag, Utrecht, Amersfoort, Amsterdam, Nijmegen, Arnhem, Zwolle, Enschede en nog veel meer plaatsen. Daarnaast ligt Deventer aan de A1 en ben je vanaf de snelweg zo bij de trainingslocatie. Soms kiezen deelnemers ervoor om de avond ervoor in Deventer te overnachten.
Voorafgaand aan elke livedag heb je tijd nodig voor de voorbereiding. Hou er rekening mee dat je hiervoor 4-8 uur nodig hebt per lesdag. De voorbereiding kan bestaan uit het lezen van artikelen en/of hoofdstukken uit het Handboek bewonersparticipatie of het maken van opdrachten.
Elke module sluit je af met een moduleopdracht. De inschatting is dat je hiervoor per module 8 uur nodig hebt, maar dit hangt ook af van je ervaring en hoeveel tijd je er zelf in wil steken. De afsluitende moduleopdracht kost ongeveer 16 uur tijd.
Als je alle dagen aanwezig bent (en actief meedoet natuurlijk) en de moduleopdrachten met een voldoende hebt afgrond, krijg je na afloop het certificaat van de Leergang Adviseur Bewonersparticipatie. Mis je door onvoorziene omstandigheden een livedag? Dan bekijken we samen hoe je alsnog dat deel kan volgen en je certificaat kunt behalen.
Tijdens de leergang is er een app-groep waar deelnemers vakinhoudelijk contact met elkaar kunnen hebben over de opleiding en het dagelijkse werk. Ook de hoofdtrainers zitten in deze groep en reageren op vragen die worden gesteld. Heb je een allergie voor whatsapp-groepen? Weet dan dat deelname aan deze app-groep niet verplicht is.
De Leergang Adviseur Bewonersparticipatie is een investering van 4995 euro excl btw. Daarnaast betaal je 400 euro excl btw (Deventer) of 500 euro exl btw (Haarlem) voor de arrangementskosten, hiervoor word je de hele dag voorzien van drankjes, snacks en tussen de middag een lekkere lunch.
Twee weken voor de start van de leergang ontvang je van ons de factuur voor het volledige bedrag.
Ja dat kan. Het is mogelijk om in 4 termijnen te betalen, je betaalt dan wel ietsje meer, namelijk 4x 1300 euro excl btw. De arrangementskosten van 400 euro excl btw staan op de eerste factuur.
Sowieso hartstikke leuk dat je erbij bent. We gaan dan na jouw aanmelding een intakegesprek met jou inplannen om jouw leerwensen en vraagstukken te bespreken. Zo kunnen we daar tijdens de leergang zoveel mogelijk rekening mee houden.
Ongeveer 2 weken voor aanvang krijg je van ons een mail met allerlei praktische informatie over de leergang.
Om de leergang door te laten gaan zijn er minimaal 6 deelnemers nodig. Ongeveer 2 weken voor aanvang krijg je hier definitief bericht over. Bij onvoldoende deelname kan het startmoment van de leergang worden uitgesteld. Indien de startdatum meer dan drie maanden verschuift kun je er ook voor kiezen om je aanmelding kosteloos te annuleren.