In deze aflevering van de Participatie Podcast bespreken we de onderstroom waarmee je bij participatie te maken hebt. En we gaan in op de toepassing van de Deep Democracy methode.

De onderstroom, wat is dat nou eigenlijk?

De onderstroom speelt een belangrijke rol bij participatie, want er is vaak sprake van weerstand en dat komt ergens vandaan. Maar wat is dat nou eigenlijk, de onderstroom?

Als je het over de onderstroom hebt hoort daar het plaatje van de ijsberg bij: een klein stukje boven water en een groter stuk eronder. Je ziet vaak alleen het topje (bijvoorbeeld ‘ik ben tegen het plan’), maar er zit vaak een onzichtbaar verhaal achter en dat noemen we de onderstroom. De bovenstroom is wat oppervlakkig en legt niet bloot waar de essentie zit. Waarom ben je ergens op tegen? Als je daar dieper op in kunt gaan kun je elkaar beter vinden.

Een belangrijke voorwaarde hiervoor is dat je nieuwsgierig en open een dialoog in gaat, even geen mening hebt en openhartig bent. Het zit hem in luisteren, samenvatten en doorvragen. Vaak zit de onderkant van de ijsberg in het onbewuste en is het voor de participant zelf ook moeilijk om dit te benoemen. Bij vaker en dieper doorvragen komt de reden voor bijvoorbeeld weerstand pas naar boven.

Deep Democracy, wat is dat eigenlijk?

Eveline heeft een opleiding Deep Democracy gevolgd en licht dit begrip toe. Bij democratie gaan we ervan uit dat 51% de meerderheid is, dus ook dat de meerderheid ermee instemt als we een mening volgen. Deep Democracy gaat een stapje verder. Niet, hoe kunnen we een meerderheid halen, maar hoe kunnen we een meerderheid vergroten? Hoe krijgen we zoveel mogelijk mensen achter een meerderheidsbesluit? Je luistert ook naar de wijsheid van de minderheid. En deze wijsheden voeg je toe aan het besluit.

De gespreksvorm die bij Deep Democracy vaak toegepast wordt is het ‘gesprek op voeten’. Als iemand iets wil zeggen gaat diegene staan en de mensen die het met hem of haar eens zijn gaan achter diegene staan. Als er niemand achter de spreker gaat staan, ga je als facilitator doorvragen, bijvoorbeeld ‘herkent iemand wel iets?’ en je zorgt altijd dat er mensen achter de spreker komen te staan.
Het doel is dat alles gezegd mag worden, dat alles gehoord wordt en dat iedereen een standpunt kan innemen. Je haalt dingen naar boven en je laat mensen ervaren dat de tegenstelling ook in zichzelf zit. Wat heel waardevol is als je daarna echt een gesprek wilt voeren.

Wil je Deep Democracy toepassen in je participatieproces?

Wil je Deep Democracy toepassen in je participatieproces, overweeg dan eerst of het past binnen het gesprek. Merk je dat er veel onbesproken meespeelt vanuit de onderstroom en wil je dit naar boven brengen? Dan is dat het moment dat je het kunt inzetten. En vraag daar iemand voor die daarvoor opgeleid is, want het is niet voor iedereen weggelegd om zo’n proces te begeleiden. Het vraagt een open blik, nieuwsgierigheid en de rust voor het voeren van een open gesprek.

Luister voor meer tips naar de Participatie Podcast

Meer weten over de onderstroom en Deep Democracy? Luister dan aflevering 8 van seizoen 2 van de Participatie Podcast. Dit kan via Spotify en Apple Podcast.

Hulp nodig bij participatie?

Kun je wel wat hulp gebruiken bij jouw participatieproces? Of wil je zelf leren om beter te worden in participatie?

Volg een (incompany) training, workshop op open inschrijving of kies voor de volledige leergang voor adviseur bewonersparticipatie bij Participatiecursus. We zijn de maatwerkspecialist voor participatietrainingen.

Participatiebureau ParticipatieKracht staat voor je klaar met strategisch advies, participatiemanagement en gespreksleiding tijdens participatiebijeenkomsten. We helpen je graag verder met een goed doordacht participatieproces.