Het beste van twee werelden: voordelen van hybride participatie

Tijdens de coronacrisis schakelden we voor veel dingen over op online. Ook voor participatie. En hoewel niet alles meer online hoeft, is online participatie een blijvertje wat mij betreft. Niet alleen omdat online vele nieuwe mogelijkheden biedt, maar ook omdat de combinatie van online en offline, hybride participatie je participatieproces nog waardevoller kan maken. Ik deel graag mijn ervaring met je! 

Hybride participatie: offline en online participatie combineren

Voor dit participatieproces kwamen twee projecten samen: de toekomstvisie voor een wijk en maatregelen in de openbare ruimte op korte termijn. Beide projecten wilden graag input vanuit de wijk en hadden overlap in de vragen die ze wilden stellen. Om participatie moeheid te voorkomen, schoven we de planningen van de projecten in elkaar. 

En we besloten ook nog iets anders te combineren. De projecten speelden zich af middenin de coronacrisis. Participatie zoals we gewend waren, met offline en fysieke ontmoetingen en gesprekken, was lastig. We konden ervoor kiezen om het hele proces online te doen, of om online en offline participatie te combineren. De keuze viel op dat laatste, op de hybride vorm. 

Starten met online participatie

We startten het participatieproces online met behulp van Swipocratie. Swipocratie wordt ook wel het Tinder voor beleidsvorming genoemd. Het is een laagdrempelige online tool waarmee inwoners gemakkelijk en snel hun mening kunnen geven en vragen kunnen beantwoorden. Dit kunnen ze doen op een moment dat het hen uitkomt binnen een bepaalde periode, en dus niet op één vast moment zoals bij een bijeenkomst. Een soort enquête, zonder dat het voelt of eruitziet als een enquête.

In deze buurt was de opkomst bij fysieke bijeenkomsten vaak niet zo hoog. Dat maakte het nu ook spannend: hoeveel mensen zouden meedoen met de online bijeenkomst? Voelen mensen zich aangesproken? Heeft iedereen wel een computer met toegang tot internet? 

Met kaartjes via de post en advertenties via social media nodigden we de buurtbewoners uit om via Swipocratie hun mening te geven. Doordat Swipocratie veel met beelden werkt, bereikten we op deze manier ook jongeren en laaggeletterden. 

Dat had effect. Er waren 300 respondenten in een buurt van 2900 mensen en 1300 woningen. Dat is echt heel veel! Met een fysieke bijeenkomst was dat niet gelukt in deze wijk. Én er deden mensen mee die niet naar een gewone bijeenkomst waren gekomen.

Verder met offline participatie

Van de resultaten uit de online uitvraag maakten we een hele mooie infographic. Daarmee zijn we de wijk in gegaan om met de buurtbewoners verder te praten. Dat deden we op drie verschillende momenten en op plekken waar buurtbewoners op dat moment toch al zijn. Zo stonden we op woensdagmiddag met een springkussen op de straathoek, planden we een avond voor alle werkenden en stonden we op zaterdagmiddag in het winkelcentrum. 

De infographic was telkens het startpunt van de gesprekken. Die werden hierdoor veel gerichter. Zo wisten we uit de resultaten van Swipocratie dat eenzaamheid speelde in deze wijk. De vraag ‘Bent u weleens eenzaam?’ komt heel rauw op je dak als je nog van niks weet. Nu konden we terugverwijzen naar de resultaten en vragen: ‘wat is uw ervaring hiermee in de wijk?’. Een veel betere opening om met elkaar in gesprek te gaan. Je schrikt minder af waardoor de antwoorden ook weer beter en bruikbaarder worden. 

De afsluiting: online of offline participatie?

Na de offline bijeenkomsten zijn we aan de slag gegaan met alle input. Dat vraagt natuurlijk de nodige tijd. De buurt lieten we daarom weten: het blijft nu even stil. Rond de feestdagen stuurden we een kaartje om iedereen fijne dagen te wensen en het contact warm te houden. Daarin kondigden we ook vast aan dat we in het voorjaar weer terug zouden komen met een bijeenkomst. 

Die bijeenkomst hadden we in twee varianten voorbereid: online of offline, afhankelijk van wat er mogelijk zou zijn. Het werd uiteindelijk een offline bijeenkomst. Daar kwam een beperkt aantal mensen op af, dus achteraf gezien had ik misschien liever allebei gedaan, offline en online. Maar ondanks dat was het een goede bijeenkomst en hebben we het participatieproces zo goed kunnen afsluiten. 

De voordelen van hybride participatie

Door hybride participatie konden we profiteren van het beste van twee werelden. Dat had vele voordelen, die ik graag nog even voor je op een rijtje zet:

• Je bereikt meer mensen
  Niet iedereen ziet het zitten om naar een offline bijeenkomst te komen. Een online bijeenkomst is laagdrempeliger en anoniemer. Je kunt meer de kat uit de boom kijken, wat veel mensen prettig vinden.
  Vaak leeft het idee dat je met online bijeenkomsten mensen uitsluit. Ouderen bijvoorbeeld. Maar juist in dit voorbeeld kregen we complimenten van een oudere dame, dat ze de bijeenkomst zo leuk had gevonden. Steeds meer ouderen kunnen overweg met een computer of laptop en hebben die ook in huis. En bekijk het op deze manier: ook met offline bijeenkomsten sluit je mensen uit, want lang niet iedereen vind zo’n bijeenkomst prettig. 
• Je bereikt andere mensen
  Denk bijvoorbeeld aan jongeren. Maar ook voor anderstaligen en laaggeletterden kan online een uitkomst zijn. Door veel met beelden te werken en ze mogelijkheden te geven om te reageren zonder te hoeven praten of typen, is taal geen barrière meer. 
• Je ‘trechtert’ de input

Online beginnen met het participatieproces heeft veel voordelen. Je bereikt en betrekt niet alleen meer mensen, je kunt ook gemakkelijker breder informatie uitvragen. De antwoorden op die vragen kun je dan bundelen, waarmee je meteen gespreksonderwerpen hebt voor offline ontmoetingen. Die gesprekken zijn dan veel gerichter, waardoor de uitkomsten ook veel waardevoller zijn. 

Daarnaast kun je ook de informatie die je binnenkrijgt via een online bijeenkomst trechteren. Je kunt zien hoe de verschillende leeftijdscategorieën geantwoord hebben, of de verschillen tussen mannen en vrouwen, tussen mensen die lang en kort in de wijk wonen. Dat kan heel handig zijn. 

Wat mij betreft is online en hybride participatie dus echt een blijvertje. Door de combinatie van online en offline kun je profiteren van de voordelen van beide. Kijk natuurlijk wel goed naar het doel van jou participatieproces. Er is veel mogelijk, zeker ook als je online participatie in je proces opneemt. Maar het moet wel passen binnen je proces en bij je doel.

Vind je het lastig om te bepalen welke vorm van participatie het beste past bij jouw project? Of heb je hulp nodig bij het vinden van de juiste vorm? We denken graag met je mee. Kijk eens bij ons aanbod of er een training is die bij je vraag past of neem contact met ons op. We helpen je graag!