Online participatie is het actief online betrekken van stakeholders bij de ontwikkeling van plannen en beleid. Het is inmiddels niet meer weg te denken. Want online participatie heeft vooral veel voordelen: je kunt het zetten voor vele doeleinden, je bereikt er een groot publiek mee en het helpt bij de transparantie van participatieprocessen.

Bij het inzetten van online participatie zijn ook aandachtspunten. Zo zijn e-tools niet voor iedereen toegankelijk, bijvoorbeeld door gebrek aan kennis, vaardigheden of toegang tot digitale middelen. Daarom moet je naast online tools ook altijd offline mogelijkheden aanbieden bij participatie. En andersom geldt eigenlijk hetzelfde: fysieke bijeenkomsten zijn nog steeds vaak de standaard, maar een steeds grotere groep mensen wordt liever online betrokken.

Daarnaast vraagt het wel iets van de organisatie, want het betekent iets voor de werkprocessen intern, maar ook voor de communicatie en participatie richting de samenleving. Waarvoor wil je online tools inzetten? Draagt het bij aan het proces? Kan er iets gedaan worden met de input van bewoners? Welke tool kies je?

Hoe kies je een online participatietool?

Er zijn inmiddels veel e-tools voor participatie ontwikkeld. Van interactieve websites tot specifieke tools. Je ziet bijna door de bomen het bos niet meer. Het is belangrijk te beseffen dat je eerst de voorwaarden en eisen vanuit de organisatie, de opgave, het participatiedoel en de doelgroep bepaalt, vóórdat je een tool kiest. En dat je dus niet een tool kiest omdat je die wel leuk vind om te gebruiken. Want dan bepaalt je tool het doel en het resultaat en dat is juist niet de bedoeling.

Leren de juiste tool in te zetten

Tijdens de 8-daagse leergang adviseur bewonersparticipatie besteden we een halve dag aan online tools. In die halve dag leren deelnemers alles over de voor- en nadelen van online participatietools, ze leren hoe je de juiste tool kiest en maken kennis met de verschillende tools en hun functionaliteiten.

Ook op internet is de nodige informatie over allerlei online participatietools te vinden. Het bedrijf Movisie (landelijk kennisinstituut voor een samenhangende aanpak van sociale vraagstukken) deelt op haar website een keuzewijzer voor e-tools, voor gemeenten die inwoners online willen betrekken. Maar ook op de website Lokale Democratie vind je een overzicht van digitale participatie tools. Deze zijn gerangschikt naar de treden op de participatieladder. Er wordt een groot aantal tools beschreven. In deze blog noemen we er vijf.

1. Go Vocal (voorheen CitizenLab)

De missie van Go Vocal is om sterkere democratieën op te bouwen door publieke besluitvorming inclusiever, participatiever en responsiever te maken. Dat doen ze met een online participatieplatform die ze hebben gebouwd om participatieprocessen naar een hoger niveau te tillen. Go Vocal helpt gemeenten met een centraal, uitgebreide toolbox die het gemakkelijk maakt om meer inwoners te laten meedoen en input te vertalen in bruikbare inzichten.

2. Mett

Ook Mett bouwt voor klanten een participatieplatform met 86 functionaliteiten waarmee je participatie slim en efficiënt online kunt organiseren. Maar ook om offline activiteiten, zoals bewonersavonden, online te versterken. Denk aan functionaliteiten waarbij je punten op de kaart zetten, mensen kunt laten stemmen, waarderen, reageren enzovoort. 

Speciaal voor projecten heeft Mett de tool Mett Studio ontwikkeld: een interactieve projectwebsite voor een participatieprocessen. Mett werkt samen met ParticipatieKracht. Heb je een project waarbij je Mett Studio wilt inzetten? Dan kan ParticipatieKracht je hierin adviseren en begeleiden.

3. OpenStad

OpenStad is ontwikkeld door gemeenten, voor gemeenten. In eerste instantie door de gemeente Amsterdam, later sloot een aantal andere gemeenten aan. Zij bieden met OpenStad open-source software aan Nederlandse gemeenten die zich bezig houden met participatieprocessen. Met het OpenStad platform maak je eenvoudig je eigen participatiewebsite.

OpenStad bevat widgets die ontwikkeld zijn om bewoners interactief invloed op en zeggenschap te geven over wat er in hun dorp of stad gebeurt. Bijvoorbeeld met een stemtool, door ideeën in te kunnen sturen, een tool om budget toe te kennen en een keuzewijzer. Daarnaast delen de deelnemende gemeenten kun kennis met elkaar. Meer informatie over OpenStad vind je hier.

4. Maptionnaire

Maptionnaire faciliteert digitale participatie op een leuke en visuele manier. Het is daardoor zeer geschikt voor concrete opgaven in de fysieke leefomgeving. Ideeën en belevingen kunnen letterlijk op de kaart worden gezet. Het is namelijk een enquêtetool met GIS-applicatie. Door deelnemers locatievragen te stellen over hun eigen omgeving, ontstaat een belevingskaart. Met een blik op de kaart is direct duidelijk wat waar speelt. Het resultaat is inzicht in hoe bewoners hun omgeving ervaren. Meer informatie over Maptionnaire vind je hier.

5. PraatMee

De online applicatie PraatMee is ontwikkeld door een software ontwikkelaar die gespecialiseerd is in GIS toepassingen. De tool bevat een interactieve kaart waarmee inwoners en ondernemers snel en simpel kunnen reageren op ideeën en plannen in hun leefomgeving. Dat kan via een website of door middel van een handige app verzamel je snel en gemakkelijk reacties van bewoners.

Het faciliteren van participatie is met de app echt eenvoudig. En in plaats van dure experts heb je alleen een abonnement nodig. Heb je geen eigen deskundigheid in huis? ParticipatieKracht werkt samen met PraatMee en biedt, waar nodig, de ondersteuning die jouw organisatie nodig heeft bij het inzetten van PraatMee.

Buurtplatforms

Naast de eerder genoemde online participatietools, die veelal op initiatief van gemeenten ingezet worden voor participatievraagstukken, kennen we ook buurtplatforms. Deze platforms hebben een sterke link met een wijk of buurt en zijn meestal ontstaan op initiatief van of in nauwe samenwerking met een buurt. In een buurtplatform is een buurtnetwerk georganiseerd of geactiveerd, gemeenten kunnen de platforms benutten en zien wat er bij de inwoners van een wijk leeft.

In de Keuzewijzer e-tools van Movisie is een aantal buurtplatforms opgenomen die zich kenmerken door een hybride aanpak. Burgerbetrokkenheid vindt bij deze platforms plaats door een combinatie van online input en offline activiteiten. Dit zorgt ervoor dat bewoners zelf een geschikte participatievorm kunnen kiezen. Buurtplatforms zijn daardoor vaak laagdrempelig in gebruik (bijvoorbeeld voor laaggeletterden of digibeten) en vanwege het wijk- of buurtniveau sluiten ze vaak goed aan bij de behoeften van de bewoners. Dit vergroot de inclusiviteit van online buurtparticipatie.

Voorbeelden van online buurtplatforms zijn Buurboek, Gebiedonline, Hoplr, Mijnbuurtje.nl, Wijkconnect en Your priorities. Van al deze platforms vind je in de keuzewijzer een praktijkvoorbeeld. Laat je inspireren!

Meer lezen over participatie

Ben je door het lezen van dit blog over online participatie benieuwd geworden naar meer praktische tips of juist verdieping op gebied van participatie? Via onze website kun je het boek bestellen. Het is hét handboek dat elke professional die iets met bewonersparticipatie doet op het bureau of in de kast wil hebben. Met basistheorie, praktijk én verdieping en heel veel praktijkvoorbeelden.

Heb je hulp nodig bij participatie?

Via ons participatiebureau ParticipatieKracht verzorgen we zowel strategisch advies als participatiemanagement. Ook ontzorgen we met onafhankelijke gespreksleiding tijdens bewonersbijeenkomsten.

Wil je zelf beter worden in een goede voorbereiding en uitvoering van participatieprocessen? Neem dan eens een kijkje bij onze workshops en trainingen op open inschrijving (basis/verdieping) of kies samen met collega’s voor een incompany training op maat.